Đồng VND (HM:VND) bị định giá thấp hơn 4.7% so với USD trong năm 2019
Báo cáo của Bộ tài chính Mỹ xác định đồng VND đã cố tình bị định giá thấp hơn 4.7% so với đồng USD trong năm 2019 trong đánh giá liên quan đến cuộc điều tra chống trợ cấp của Bộ Thương mại đối với việc nhập khẩu lốp xe từ Việt Nam. Đây cũng là lần đầu tiên Bộ Thương mại Mỹ coi việc định giá thấp tiền tệ là một hình thức trợ cấp khi xác định thuế chống trợ cấp, theo quy tắc mới được Bộ Tài chính ban hành.
Bộ Tài chính Mỹ cho biết việc định giá thấp là kết quả của hành động mua ròng 22 tỷ USD nhằm bổ sung dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong năm 2019.
Điều tra này sẽ khiến rủi ro Việt Nam bị gắn mác “thao túng tiền tệ” tăng lên
Nhìn chung, rủi ro bị gắn mác thao túng tiền tệ của Việt Nam là hiện hữu trong báo cáo sắp tới của Bộ Tài chính (dự kiến phát hành vào tháng 10/2020) khi Việt Nam đã vi phạm cả 3 tiêu chí đánh giá trong năm 2019.
Dù vậy, quá khứ cho thấy Bộ Tài chính Mỹ không quá cứng nhắc bám theo 3 tiêu chí trên trong việc đánh giá 1 quốc gia thao túng tiền tệ. Trên thực tế, trong báo cáo gần đây nhất, Bộ Tài chính Mỹ nhận định rằng dự trữ ngoại hối của Việt Nam ở dưới mức tiêu chuẩn trong nhiều năm qua, tương đồng với đánh giá trước đó vào cuối năm 2018 của IMF rằng dự trữ của Việt Nam chỉ ở khoảng 76% mức dự trữ hợp lý.
Như vậy, Việt Nam có nhu cầu thiết thực và chính đáng để gia tăng dự trữ ngoại hối, cải thiện sức khỏe của hệ thống tiền tệ, trong bối cảnh nguồn cung USD dồi dào nhờ thặng dư thương mại, đầu tư FDI và kiều hối.
Với cơ sở trên, chúng tôi đánh giá rủi ro Việt Nam bị gắn mác thao túng tiền tệ trong lần đánh giá tới đây của Bộ Tài Chính Mỹ ở mức trung bình. Trong kịch bản bị gắn mác thao túng tiền tệ, theo quy định hiện nay, Việt Nam vẫn sẽ có 1 năm để tiến hành đối thoại song phương với Mỹ để 2 bên tiến hành trao đổi, thương lượng giải quyết vấn đề, trước khi các biện pháp trừng phạt từ phía Mỹ được kích hoạt.
Một số biện pháp Việt Nam có thể tiến hành để giảm thiểu rủi ro bị gắn mác thao túng tiền tệ từ Chính phủ Mỹ bao gồm:
1) giải trình với Bộ Tài chính Mỹ về nhu cầu gia tăng dự trữ ngoại hối là cần thiết trong bối cảnh Việt Nam nhận được nhiều khuyến cáo của các tổ chức tài chính về thiếu hụt dự trữ ngoại hối.
2) làm rõ chính sách của NHNN Việt Nam, hoàn toàn không sử dụng công cụ tỷ giá hay phá giá VND một cách có chủ ý để hỗ trợ xuất khẩu.
3) cải thiện tình trạng xuất siêu sang Mỹ thông qua việc cam kết mua thêm sản phẩm, hàng hóa Mỹ, đồng thời có các biện pháp hạn chế tối đa việc hàng hóa Trung Quốc vào Việt Nam nhằm tìm đường tới Mỹ.
Bên cạnh đó, về lâu dài, NHNN sẽ cần phải ưu tiên sử dụng các công cụ khác của CSTT ngoài việc mua tăng dự trữ ngoại hối để hỗ trợ cho nền kinh tế.