Kathy Liên, Giám đốc Chiến lược Ngoại hối, Công ty Quản lý Tài sản BK
Suốt 25 năm qua, Chính phủ Mỹ không quá chú tâm, nhưng với Tổng thống Donald Trump, thái độ đó đã chấm dứt. Lần đầu tiên kể từ năm 1994, Bộ Ngân khố Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc là “nước thao túng tiền tệ”. Trung Quốc bác bỏ việc họ sử dụng “bất kỳ công cụ tỷ giá hối đoái nào để đối phó với các tranh cãi thương mại” và chỉ trích Mỹ đã có hành động “làm tổn hại nghiêm trọng đến trật tự tài chính quốc tế và gây hỗn loạn ở khắp các thị trường”. Thế nhưng thay vì suy giảm, chỉ số công nghiệp trung bình Dow Jones đã ngưng đà trượt trong khi đồng Nhân dân tệ cũng đã có dấu hiệu ổn định. Nói cách khác, tình thế các thị trường không đến mức không thể kiểm soát hay tiếp tục xấu đi nghiêm trọng sau khi thông báo từ nhà chức trách Mỹ được phát đi. Tất cả chúng ta sẽ đồng ý với nhìn nhận rằng cáo buộc thao túng tiền tệ có ý nghĩa biểu tượng hơn là một chỉ dấu kinh tế. Động thái này giúp chứng minh lời hứa “ra đòn” với Trung Quốc của ông Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2016 và cũng là lời yêu cầu Bộ Ngân khố Mỹ “khởi động lại đàm phán” cũng như phối hợp cùng IMF để có cách xử lý phù hợp. Nếu không có những bước tiến mới, Mỹ có thể áp thêm các biện pháp mạnh tay khác và hạn chế thương mại với Trung Quốc.
Cũng cần phải nhìn nhận rõ một thực tế là: mặc dù đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc giảm sâu nhất vào hôm thứ Hai và cũng không phải là điều gì bí mật rằng Trung Quốc “điều chỉnh” đồng tiền của họ, nhưng trong trường hợp này, chỉ có 1 trong số 3 tiêu chuẩn của Bộ Ngân khố Mỹ về việc tuyên bố một nước thao túng tiền tệ được thỏa mãn. Các tiêu chuẩn này bao gồm dữ liệu cho thấy thặng dư thương mại chiếm ưu thế lớn so với Mỹ, thặng dư tài khoản vãng lai (current account surplus) cao hơn đáng kể so với các nước còn lại và các hành động can thiệp tiền tệ được thực hiện liên tục trong một thời gian nhất định.
Trong khi thặng dư thương mại của Trung Quốc so với Mỹ khá lớn, thặng dư tài khoản vãng lai quốc tế của Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 0,4% GDP của họ. Có thể nói rằng họ “thả trôi” đồng Nhân dân tệ khiến đồng tiền này yếu đi, hơn là cho rằng họ can thiệp mạnh bạo để giảm giá trị của nó. Dẫu vậy, tâm lý lo lắng vẫn đang ngự trị khắp các thị trường và động thái này sẽ khiến Trung Quốc gặp thêm các khó khăn sắp tới.
Như chúng tôi đã nhận định hôm thứ Hai, chứng khoán, cặp USD/JPY và các đồng tiền quan trọng khác còn có thể tiếp tục suy giảm. Diễn biến trong phiên hôm thứ Ba chỉ là dấu hiệu tạm lắng trước khi các đợt bán trên quy mô lớn được phát lệnh. Những thông tin phát đi từ Trung Quốc cho thấy họ đang chuẩn bị cho các động thái đáp trả quyết liệt hơn và khiến căng thẳng thương mại leo thang chứ không có chuyện hạ nhiệt.