Trữ lượng dầu thô trên thị trường hiện nay đã đạt số lượng kỷ lục. Ngay cả khi sản xuất dầu tại Hoa kỳ sụt giảm mạnh và ngành công nghiệp dầu của OPEC và Nga bị cắt giảm, thì trữ lượng dầu tồn kho toàn cầu đã cao hơn 1,4 tỷ thùng vào cuối tháng 5 so với cuối năm 2019, theo EIA.
Nhu cầu đối với các sản phẩm dầu thô như xăng và nhiên liệu máy bay đang bắt đầu tăng, nhưng có 3 vấn đề tối quan trọng trong lĩnh vực lọc dầu vẫn tiếp tục cản trở giá dầu thô tăng. Những vấn đề dưới đây khiến cho thị trường dầu về giá cả sẽ được tính toán cân nhắc lại trong một thời gian dài.
1. Cung vượt cầu
Trong khi đã có tình trạng thừa cung sản phẩm tinh chế trên thị trường, các quốc gia trên thế giới tiếp tục báo cáo mức tồn kho trung bình đã cao hơn đối với các loại nhiên liệu khác nhau.
Nhà máy lọc dầu Pertamina của Indonesia ước tính hiện đang trữ dầu diesel sử dụng cho 42 ngày và xăng sử dụng cho 28 ngày, trong khi thường chỉ lưu trữ 20 ngày ở mỗi loại. Ấn Độ báo cáo dự trữ nhiên liệu vận chuyển và công nghiệp sẽ kéo dài 10 - 15 ngày so với 7-10 ngày như thông thường.
Tại Hoa Kỳ, API báo cáo rằng vào cuối tháng 5, trữ lượng xăng dầu của Hoa Kỳ (bao gồm các thành phần được điều chế, thông thường và pha trộn) cao hơn 9,5% so với tháng 5 năm 2019. Tồn kho dầu thô sẽ không có một hướng giải quyết rõ ràng cho đến khi nhu cầu sử dụng dầu thô trên toàn thế giới quay trở lại.
Mặc dù nhu cầu tiêu dùng của người dân trên thế giới đang theo một chiều hướng tích cực, nhưng vẫn thấp hơn khoảng 18% so với cùng thời điểm này năm ngoái. Càng nhiều nhà máy lọc dầu tích cực sản xuất dầu thô, sẽ càng mất nhiều thời gian hơn để giảm tình trạng thừa dầu trong bối cảnh cung vượt cầu như hiện nay.
2. Nhà máy lọc dầu vẫn tiếp tục sản xuất dầu: sản lượng dầu vẫn còn quá cao
Các nhà máy lọc dầu đang chế biến ít dầu thô hơn và tạo ra ít sản phẩm hơn so với thông thường vào thời điểm này trong năm. Tại Hoa Kỳ, các nhà máy lọc dầu hoạt động ở mức thấp nhất (được gọi là sử dụng công suất nhà máy lọc dầu) được ghi nhận trong tháng Năm.
Vào tháng 5 năm 2019, sản lượng của nhà máy lọc dầu đat 90,6%nhưng vào tháng 5 năm 2020, sản lượng đó đã giảm xuống 70,6%. Điều này có vẻ như là một dấu hiệu tích cực vì tỷ lệ sản xuất của các nhà máy lọc dầu thấp hơn có nghĩa là tồn kho các sản phẩm dầu khí đang được giảm xuống. Tuy nhiên, nhu cầu cho các sản phẩm này vẫn còn dưới mức trung bình.
Ví dụ, EIA báo cáo rằng tuần trước 7,98 triệu bpd xăng xe máy đã được cung cấp cho các nhà cung cấp thấp hơn so với năm ngoái là 9,68 triệu bpd. Ngoài ra, các nhà máy lọc dầu đã sản xuất 8,3 triệu bpd xăng xe máy trong một tuần.
Xăng sẽ được xuất khẩu, nhưng chúng ta có thể thấy rằng ngay cả khi giảm giá, các nhà máy lọc dầu vẫn sản xuất quá nhiều xăng động cơ cho mức tiêu thụ hiện tại để giảm lượng dầu thô tồn kho.
3. Lợi nhuận thấp không phù hợp với các hoạt động tinh chế dầu cao hơn
Theo Tạp chí Phố Wall, biên độ tinh chỉnh cho các nhà tinh chế dầu Hoa Kỳ đã giảm đáng kể kể từ giữa tháng Ba. Chúng tôi hy vọng sẽ có một số cứu trợ kinh tế cho các nhà tinh chế với giá dầu thô thấp.
Tuy nhiên, tỷ suất lợi nhuận thấp. Vào tháng 1 và tháng 2 năm 2020, trước khi nền kinh tế suy thoái do virus gây ra, lợi nhuận của các nhà tinh chế Hoa Kỳ dao động từ khoảng $16,40 đến $20,00 mỗi thùng. Kể từ giữa tháng 3, những khoản lợi nhuận đó đã giảm xuống còn $7,50 - $14,40 / thùng. Biên độ tinh chế thậm chí còn tồi tệ hơn đối với các nhà tinh chế Châu Âu và Địa Trung Hải do các quốc gia nay mua dầu thô của Nga, chi phí vốn đã trở nên đắt đỏ hơn kể từ khi Nga cắt giảm sản lượng dầu. Do tỷ suất lợi nhuận thấp hơn, các nhà tinh chế có ít động lực để sản xuất nhiều sản phẩm và sử dụng hết dầu thô trong kho.
Hiện tại có vẻ như một số quốc gia OPEC và Nga đang chuẩn bị để tăng sản lượng vào cuối tháng 7 và nhà sản xuất tại các tiểu bang Hoa Kỳ cũng có kế hoạch mở lại các giếng bị đóng do phải thực hiện lệnh cách ly phong tỏa.
Sản lượng tăng sẽ lại gây ra một áp lực tiêu cực lên giá dầu, nhưng không có sự tăng trưởng đồng thời về nguồn cung và cầu thì dầu sẽ rất khó khăn trong việc điều chỉnh biên lợi nhuận và khuyến khích các hoạt động sử dụng dầu cao hơn (tinh chế dầu).
Ngoài ra, điều này có thể sẽ khiến các nhà tinh chế của Hoa Kỳ cùng một lúc sẽ phải chịu áp lực từ việc cắt giảm nhà máy lọc dầu để hoàn thành bảo trì và chuyển sang tinh chế xăng vào mùa đông.
Tất cả những điều trên đều chỉ ra một điều rằng thời gian phục hồi lại giá dầu sẽ kéo dài. Mặc dù giá chắc chắn sẽ tăng đột biến dựa trên các tin tức chính trị và thị trường, nhưng sẽ khó có khả năng dầu có xu hướng cao hơn cho đến khi trữ lượng dầu thô và nhu cầu sử dụng dầu quay trở lại bình thường sau dịch bệnh.
Lưu ý: Trữ lượng dầu thô cũng có thể được giảm bớt tại các nước như Ả Rập Saudi, UAE, Kuwait,… vào mùa hè này. Các quốc gia này đã cắt giảm sản xuất, điều đó có nghĩa là họ đang sản xuất ít khí tự nhiên cần thiết cho các nhà máy điện của họ trong khi nhu cầu điện tăng vọt do những tháng mùa hè nóng bức. Các nhà máy điện của họ có thể sẽ phải đốt nhiều dầu thô hơn dự kiến vào mùa hè này để giữ cho cư dân mát mẻ.